سنجش و ارزیابی الگوی گسترش فیزیکی شهر یزد

الگوی رشد شهر از موضوعات حیاتی قرن حاضر است؛ به‎طوری که شناخت الگوی توسعۀ کالبدی شهر به‎منظور هدایت آن در راستای پایدار شهری، امری اساسی است. در این زمینه، شهر یزد در دهه‌های اخیر رشد زیادی را تجربه‎کرده که بررسی و ارزیابی الگوی گسترش آن، برای نیل به توسعۀ پایدار و تدوین سیاست‌های مناسب، ضروری است. بر این اساس، با رویکردی به نظریۀ توسعۀ پایدار و رشد هوشمند شهری، چگونگی الگوی گسترش کالبدی شهر یزد در قالب سه فرضیة پژوهشی مطرح شد و در چارچوب روش توصیفی ـ تحلیلی مورد ارزیابی قرار گرفت. در این چارچوب، برای آزمون فرضیۀ اول از روش هلدرن، برای آزمون فرضیۀ دوم از ضرایب آنتروپی و جینی و برای آزمون فرضیۀ سوم از ضرایب موران، گری و G عمومی استفاده شد. داده‌های مورد نیاز به روش کتابخانه‌ای و با مراجعه به منابع و سازمان‌های مربوطه گردآوری شده است. نتایج در تأیید فرضیة اول نشان داد که با وجود رشد با قواره و فشرده طی سال‌های 1335 تا 1345، شهر یزد در سال‌های 1345 تا 1375 و 1365 تا 1375، به‎ترتیب رشد فضایی پراکنده‌ای را به میزان 35 درصد و 63 درصد داشته است. تحلیل الگوی توزیع جمعیت و اشتغال نیز به‎ترتیب با مقادیر آنتروپی 975/0 و 959/0 و جینی 168/0 و 165/0 با رد فرضیة دوم نشان داد که نابرابری در توزیع جمعیت و اشتغال ناچیز است و تعادل نسبی وجود دارد. تحلیل تجمع و پراکندگی جمعیت و اشتغال نیز، به‎ترتیب با مقادیر 211/0- و 21/0 برای ضریب موران و 175/0- و 135/0-  برای ضریب گری تعدیلی، ضمن تأیید فرضیة سوم نشان داد که شهر یزد الگوی تصادفی متمایل به پراکنده داشته و دارای تمرکز پایین جمعیت و اشتغال (نقطۀ سرد) است.